جستاری دربارة ضرباهنگ و انواع آن در دعای عرفه

امام حسین (ع) در روز عرفه و در آخرین حجشان، آن چنان نیایش پرشوری با خدای خود داشت که توجه بسیاری را به خود جلب کرد؛ نیایشی که آکنده از عناصر زیباشناسانه و ارکان جذب مخاطب بود. موفقیت این دعا در جذب مخاطب، حاصل پیوستگی لفظ و معنا با هم است. علاوه بر این هنگامی که این دعا را می خوانیم، عناصر ادبی تازه ای می یابیم و شیوه های ادبی شگفتی ازجمله موسیقی و ضرباهنگ را کشف می کنیم که از آن متنی ادبی هنری ساخته تا مخاطبان از آن لذت ببرند. امام (ع) می خواهند از این طریق، دریافت های احساسی شان را به دیگران منتقل کنند؛ بنابراین آنچه را باعث جلب توجه مخاطبان و انتقال مفاهیم مدنظرشان به آنان می شود، به کار گرفته اند. ازآنجایی که ضرباهنگ اولین چیزی است که با گوش نوازی جلب توجه می کند و جایگاه بزرگی در ادبیات کنونی دارد، بهتر دیده شد که این عنصر ادبیات جدید در این دعا بررسی شود. به همین دلیل این تحقیق می کوشد تا نخست عنصر ضرباهنگ را بررسی کند و سپس ضرباهنگ به کاررفته در این دعا را بر اساس تکنیک های جدید آن مورد کنکاش قرار دهد، هر یک را توصیف کند و آنها را تجزیه وتحلیل نماید تا میزان توان هنری متن را به نمایش بگذارد. برای این کار به ضرباهنگ های فکری معنوی مانند ضرباهنگ های گفت وگو، سکوت، فکر، و... پرداخته شد. نتایج نشان می دهد ضرباهنگ ساخته شده از عناصر ساختاری و معنایی دعا در بسیاری از بندها با گونه های مختلف خود در هم می آمیزد و نوبه نو می شود تا از آن متنی یکپارچه و کمال یافته بسازد.